Pompy ciepła to nowoczesne i energooszczędne rozwiązania grzewcze, które z roku na rok zyskują coraz większą popularność w polskich domach i firmach. Głównym powodem rosnącego zainteresowania tymi urządzeniami są zarówno oszczędności na rachunkach za energię, jak i dbałość o środowisko naturalne. Jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają osoby planujące instalację pompy ciepła, brzmi: ile energii zużywa pompa ciepła? W tym artykule postaramy się szczegółowo odpowiedzieć na to pytanie, biorąc pod uwagę różne typy pomp ciepła i czynniki wpływające na ich zużycie energii.
Jak działa pompa ciepła?
Na początek warto przypomnieć sobie, jak działa pompa ciepła. To urządzenie, które pobiera energię cieplną z otoczenia – powietrza, wody lub gruntu – i przekształca ją w energię wykorzystywaną do ogrzewania budynku lub przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kluczową cechą pomp ciepła jest ich wysoka efektywność, określana współczynnikiem COP (Coefficient of Performance). Oznacza on stosunek dostarczonego ciepła do energii elektrycznej zużytej przez urządzenie.
Dla przykładu: pompa ciepła o COP równym 4 dostarczy 4 kWh ciepła zużywając przy tym 1 kWh energii elektrycznej.
Zużycie energii przez pompę ciepła – od czego zależy?
Zużycie energii przez pompę ciepła nie jest stałe i zależy od wielu czynników:
1. Rodzaj pompy ciepła
- Powietrzna pompa ciepła – pobiera ciepło z powietrza zewnętrznego. W polskich warunkach klimatycznych najczęściej zużywa więcej energii zimą, kiedy różnica temperatur między powietrzem zewnętrznym a wnętrzem budynku jest największa.
- Gruntowa pompa ciepła – korzysta z energii zgromadzonej w gruncie. Charakteryzuje się większą stabilnością pracy i mniejszym zużyciem energii w porównaniu do powietrznych pomp, szczególnie zimą.
- Wodna pompa ciepła – czerpie ciepło z wód gruntowych lub powierzchniowych i jest jedną z najbardziej efektywnych, ale wymaga dostępu do odpowiednich zasobów wodnych.
2. Wielkość i izolacja budynku
Im większy budynek i im gorzej zaizolowany, tym więcej energii potrzeba do jego ogrzania. Nowoczesne domy pasywne o niskim zapotrzebowaniu na ciepło zużyją znacznie mniej energii przy ogrzewaniu pompą ciepła niż starsze budynki bez odpowiedniej termoizolacji.
3. Sposób użytkowania systemu
Częstotliwość i tryb pracy pompy (ciągła praca w trybie niskotemperaturowym kontra intensywne grzanie w krótkich okresach) również wpływają na zużycie energii.
4. Warunki klimatyczne
W regionach o łagodniejszych zimach (np. zachodnia Polska) pompa ciepła zużyje mniej energii w sezonie grzewczym niż w miejscach o surowym klimacie, gdzie temperatury spadają znacznie poniżej zera.
Przykładowe zużycie energii – konkretne liczby
Dla uproszczenia przyjmijmy przykład domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m² z dobrą izolacją termiczną:
- Roczne zapotrzebowanie na ciepło: około 10 000 kWh.
- COP pompy ciepła powietrze-woda: 3,5.
W takim przypadku roczne zużycie energii elektrycznej przez pompę wyniesie:
10 000 kWh / 3,5 = ok. 2 850 kWh
Dla porównania, gdyby ten sam dom ogrzewać klasycznym kotłem elektrycznym (COP = 1), zużycie wyniosłoby aż 10 000 kWh energii elektrycznej.
Koszt energii przy użytkowaniu pompy ciepła
Przyjmując cenę energii elektrycznej na poziomie 0,70 zł/kWh (stan na 2025 rok), roczny koszt pracy pompy ciepła w opisanym przykładzie to:
2 850 kWh x 1,10 zł = 3135 zł
Dla porównania klasyczne ogrzewanie elektryczne kosztowałoby ok. 7 000 zł rocznie.
Dodatkowo właściciele pomp ciepła mogą korzystać z taryf energetycznych dedykowanych do ogrzewania (np. G12w), co może jeszcze bardziej obniżyć rachunki.
Pompa ciepła a klimatyzacja – jak to się łączy?
Warto dodać, że wiele nowoczesnych pomp ciepła (szczególnie typu powietrze-powietrze) może działać w trybie chłodzenia, zastępując klasyczną klimatyzację. Oznacza to dodatkowe oszczędności, gdyż jedno urządzenie realizuje dwie funkcje – grzanie i chłodzenie.
Jak zmniejszyć zużycie energii przez pompę ciepła?
Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Zadbaj o dobrą izolację budynku – ocieplenie ścian, dachów i wymiana okien mogą znacząco zmniejszyć zapotrzebowanie na ciepło.
- Dobierz odpowiednią moc pompy – przewymiarowana pompa będzie pracować nieefektywnie.
- Zastosuj niskotemperaturowe ogrzewanie podłogowe – działa wydajniej w połączeniu z pompami ciepła niż tradycyjne grzejniki.
- Zintegruj pompę z fotowoltaiką – dzięki temu część energii elektrycznej będzie pochodzić z własnej produkcji.
- Regularny serwis – konserwacja pompy ciepła i kontrola parametrów pracy to podstawa wydajnej pracy systemu.
Podsumowanie
Zużycie energii przez pompę ciepła zależy od wielu czynników: rodzaju urządzenia, charakterystyki budynku, sposobu użytkowania i lokalnych warunków klimatycznych. Niemniej jednak, pompy ciepła są jednym z najbardziej ekonomicznych i ekologicznych rozwiązań grzewczych dostępnych obecnie na rynku.
Jeżeli planujesz instalację pompy ciepła i chcesz zoptymalizować jej zużycie energii – pamiętaj o kompleksowym podejściu: odpowiedni dobór urządzenia, dobra izolacja budynku oraz ewentualna integracja z innymi systemami OZE, jak fotowoltaika, mogą przynieść znaczące oszczędności.
